Kannabinoidy to bardzo zróżnicowana grupa związków, występujących naturalnie w przyrodzie. Fitokannabinoidy to związki pochodzenia roślinnego, z kolei endokannabinoidy to związki fizjologicznie syntetyzowane w organizmie człowieka. Obydwie grupy związków mogą oddziaływać na zlokalizowany w organizmie człowieka układ kannabinoidowy. Wiele osób doświadcza licznych dolegliwości związanych z tzw. zespołem niedoboru endokannabinoidów. Wówczas efekt działania endokannabinoidów mogą naśladować fitokannabinoidy, co pozwala na przywrócenie równowagi organizmu i zredukowanie wielu dolegliwości. A co więcej - fitokannabinoidy są dziś składnikiem coraz liczniejszych leków dostępnych na receptę, umożliwiających leczenie padaczek czy przewlekłych zespołów bólowych.
Endokannabinoidy - naturalne kannabinidy syntetyzowane przez człowieka
Anandamid to naturalny neurotransmitter syntetyzowany przede wszystkim w mózgu. Jest to najważniejszy endokannabinoid organizmu, a mniej licznie reprezentowany jest 2 - arachidonyloglicerol. Anandamid syntetyzowany jest z fosfolipidów zlokalizowanych w wewnętrznej warstwie błon komórkowych. Anandamid oddziałuje na organizm przede wszystkim za pośrednictwem receptorów CB1 i CB2, zlokalizowanych odpowiednio w układzie nerwowym oraz immunologicznym. Anandamid określany jest jako molekuła szczęścia, gdyż moduluje w korzystny sposób samopoczucie psychiczne. Ale nie tylko - anandamid działa przeciwbólowo, a aktywując receptory układu endokannabinoidowego, pośredniczy w modulowaniu prawidłowego funkcjonowania komórek, narządów i układów.
Zespół niedoboru endokannabinoidów to szereg zaburzeń rozwijających się na podłożu zaburzeń w funkcjonowaniu układu endokannabinoidowego. Zaburzenia te mogą dotyczyć spadku syntezy kannabinoidów endogennych, jak i nieprawidłowej reakcji receptorów na endokannabinoidy. W związku z tym, że układ endokannabinoidowy warunkuje prawidłowe funkcjonowanie całego organizmu, jakiekolwiek zaburzenia pracy tego układu rzutują na pogorszenie samopoczucia i stanu zdrowia.
Jak dotąd powiązano zespół niedoboru endokannabinoidów z występowaniem takich zaburzeń jak:
- migrena (zbyt niski poziom anandamidu prowadzi do zaburzeń poziomu serotoniny, a serotonina to neuroprzekaźnik, którego wysokie stężenia przyczyniają się do rozwoju migren)
- fibromialgia (endokannabinoidy mogą regulować działanie receptorów bólowych, a ich niedobór przekłada się na nadwrażliwość receptorów bólowych i pojawienie się przewlekłego bólu)
- zespół jelita drażliwego (spadek poziomu anandamidu i towarzyszący temu wzrost poziomu serotoniny przekładają się na rozwój zespołu jelita drażliwego).
Ponadto zaburzenia równowagi w układzie endokannabinoidowym mogą zwiększać ryzyko rozwoju takich powszechnie występujących schorzeń jak insulinooporność, cukrzyca typu 2, otyłość, schorzenia neurodegeneracyjne, choroby układu sercowo - naczyniowego (miażdżyca, nadciśnienie, zawał serca), depresja, zapalenie wątroby, reumatoidalne zapalenie stawów czy inne choroby autoimmunologiczne.
Czym są fitokannabinoidy?
Fitokannabinoidy to kannabinoidy roślinne, syntetyzowane w celu ochrony rośliny przed ekstremalnymi warunkami środowiskowymi oraz drobnoustrojami chorobotwórczymi. Bez wątpienia najlepiej poznanymi fitokannabinoidami są te pozyskiwane z konopi. Jednym z nich jest THC, czyli tetrahydrokannabinol. To ten kannabinoid odpowiedzialny jest za wystąpienie efektu psychogennego konopi. Jednak krzywdzące jest postrzeganie fitokannabinoidów konopnych przez pryzmat THC. Po pierwsze - istnieje wiele innych kannabinoidów, które nie wykazują działania psychoaktywnego, a wyróżniają się niezwykle korzystnym wpływem na organizm. A po drugie - także samo THC wyróżnia się szeregiem właściwości prozdrowotnych.
THC to kannabinoid wykazujący powinowactwo do receptorów CB1 i CB2 w obrębie układu endokannabinoidowego człowieka. Aktywowanie receptorów CB1 Zlokalizowanych w układzie nerwowym odpowiada za wywołanie efektu halucynogennego. Z kolei kannabidiol CBD ma niskie powinowactwo do receptorów CB1 i CB2. Nie wywołuje efektu psychogennego, a co więcej - znosi psychoaktywne działanie tetrahydrokannabinolu. Zarówno THC, jak i CBD wykazują korzystny wpływ na organizm.
Najistotniejsze właściwości THC i CBD to:
- działanie antyoksydacyjne i neutralizacja wolnych rodników
- łagodzenie stanów zapalnych
- działanie przeciwbólowe
- relaksacja mięśni
- pobudzenie apetytu
- wspomaganie terapii odwykowej u uzależnionych od alkoholu, papierosów czy narkotyków
- działanie przeciwwymiotne
- aktywność przeciwnowotworowa
Właśnie dlatego CBD i THC mogą być wykorzystane w terapii takich schorzeń jak spastyczność mięśni, bóle neuropatyczne, choroba Parkinsona, stwardnienie rozsiane, nowotwory oraz padaczka.
Oczywiście CBD i THC to nie jedyne kannabinoidy konopne. W roślinach tych znaleźć można wiele innych kannabinoidów, takich jak CBA, CBC, CBG, a także terpenoidy. Te ostatnie wykazują działanie synergistyczne z kannabinoidami, nasilając ich korzystny wpływ na organizm. To właśnie ten efekt synergii, występujący wyłącznie w naturalnym olejku konopnym, decyduje o przewadze kannabinoidów konopnych nad ich syntetycznymi odpowiednikami. Olejek CBD, pozyskiwany z kwiatostanów konopi jest najlepszym źródłem fitokannabinoidów. W powszechnym użyciu jest olejek CBD pozyskiwany z gatunków konopi siewnej, zawierających tylko śladowe ilości THC. Z kolei w celach terapeutycznych wykorzystywane mogą być kannabinoidy pozyskiwane zarówno z konopi siewnych, jak i zawierających THC konopi indyjskich.
A w ramach ciekawostki - przykłady innych roślin, w których występują kannabinoidy to m. in. jeżówka purpurowa, kocanka, wątrobowiec, rozmaryn i oregano.
Kannabinoidy syntetyczne
Syntetyczne kannabinoidy to związki aktywujące te same receptory, co kannabinoidy naturalne. Tego typu związki pozyskiwane są w laboratoriach na drodze chemicznej syntezy i zazwyczaj używane są jako alternatywa dla marihuany i zawartego w niej psychogennego THC. Tego typu specyfiki wykazują znacznie wyższą toksyczność niż marihuana, dlatego ich stosowanie jest odradzane. Szkodliwość tego typu syntetycznych środków wynika z braku pewności co do składu takich specyfików, możliwości występowania rozmaitych zanieczyszczeń, a także zdolności do silnego aktywowania receptorów endokannabinoidowych.
W związku z rosnącą popularnością olejków CBD, pozyskiwanych z kwiatów konopi i bogatych w fitokannabinoidy i terpeny, pojawiło się zapotrzebowanie na syntetyczny i krystaliczny CBD. Co oznaczają te terminy? Krystaliczny CBD to kannabinoid pozyskany z rośliny, jednak ekstrahowany jest tylko ten jeden związek konopny. Brak obecności terpenoidów o działaniu synergistycznym sprawia, że krystaliczny CBD działa mniej efektywnie. Z kolei syntetyczny CBD to kannabidiol pozyskany na drodze chemicznej syntezy, nie mający naturalnego pochodzenia.
